Elorrioko Txintxirri ikastola DBH3-4

  FESTA Izenburua: Festa Idazlea: Jasone Osoro Argitaletxea: Elkar Argitalpen data: 2021 Sofia izena duen neska gazte eta dibertigarri baten bizitzan gertatutako nahi gabeko aldaketa kontatzen da.  Udari hasiera emateko Elortza anaiek festa bat egitea adostuko dute.  Bertara gonbidatuta egongo dira Sofia eta bere lagun mina den Andrea.  Bertan gazte, alkohol, musika,... eta beste hainbat festetan aurki daitzekeen gauzez  inguratuta egongo dira bi neska gazteak. Ondorioz, giro horretan murgilduko dira Baina erabaki horrek ez du ezer onik ekarriko. Izan ere, Sofiak nahi gabeko haurdunaldi bati egin beharko dio aurre.  Zer egingo du Sofiak nahi gabeko haurdunaldiarekin eta bere bizitzan gertatutako aldaketa konpontzeko? IRITZIA Azkar irakur daitekeen liburu erotiko bat da Festa ; horrez gain, oso dibertigarria eta emozio beterikoz liburu bat ere bada. Kapituluak, oro har,  laburrak eta entretenigarriak dira. Guztia protagonisten baitan gertatzen da, protagonistek bere ikuspuntutik azaltze

  Izenburua: Eskularru beltzak; Ikasbidaia Idazlea: Jasone Osoro Argitaletxea: Elkar Argitalpen data: 2018 Oraingo honetan gure Eskularru Beltzak taldea eta baita Sua taldea ikasbidaia antolatzen daude. Arraroa dirudien arren, bi taldeak elkar lanean ari dira bidaia hori izugarria izateko, nahiz eta bakoitzaren bizitzak hankaz gora izan. Beyonce urduri dago telesailaren grabaketekin, Karrek nahikoa dauka bere berri txarrarekin eta etxeko egoera berrira ohitzen; Beire, berriz, Lete eta Babaren sekretua jakinda, haserre sentitzen da. Lindak, ordea, azken aldian nahi izan ez duen protagonismoa kudeatzen ikasi behar du.  Ikasbidaia hau Maltara egingo dute. Bertan bakoitza bere sentimenduak alde batera uzten saiatuko da, jende berria ezagutuko dute, Beire maitemindu egingo da, baita Baba ere… Zer gertatuko da Sua taldearekin hasarre jarraitzen badute?  Ikasgelako kideak bidaiatik etxera itzultzean ezuzteko bat gertatuko da, zer izango ote da ezuzteko hori? Iritzia: Aurreko bi liburuak bez

  Jende Likidoa Idazlea: Nerea Arrien Azaleko irudia: Judit Arrien Argitaletxea: Erein  Argitaratze data: 2021eko martxoa Liburu honek uraren zikloari buruz hitz egiten du, bizitzaren zikloari erreferentzia eginez. Bertan, itsas mitologiatik urrun dabiltzan mota askotako pertsonak ezagutu ditzakezu, horien artean: Mai Elkano, Gari Drake, idazlea, Diane etab. Bakoitza, uraren zikloko zati batean bizi da, adibidez: lurrunketa, kondentsazioa, izoztea, urtzea,... eta bere bizitzaren egoera, amodio istorioa edota bizipenak kontatzen ditu, lehenengo pertsonan. Baina,  dena, itsasoarekin, uraren zikloarekin,... zerikusia daukan metaforak erabiliz. Zein izango da bakoitzaren historioa? Egia ote da uraren zikloa bizitzaren zikloaren antzerakoa dela?  Iritzia:  Liburu hau asko gustatu zait, izan ere, bizitzaren beste ikuspuntu bat erakusten du, eta metaforak liburuari bizitza asko ematen diote. Istorioak oso interesgarriak eta politak iruditu zaizkit, eta gainera, oso errealistak.  Bestalde

Egilea : Fernando Morillo Izenburua : Egun beltzetan, jolas beltzak Argitaletxea : Erein Argitalpen data : 2008 Azala : Juan Luis Landa                     Liburu honetako protagonista Beltza deitzen da; honek, bere lagun taldeak eta berak txikitan bizitzen zituzten gudak dakartza gogora.      Ezerekin hasi baino lehenago, narratzaileak (Beltzak) kapitulu bakoitzean pertsonaia desberdin bat deskribatzen du beraien azalean jartzen saiatzeko.      Horrez gain, liburu guztian zehar gure protagonistak bizitzaren zentzua aurkitu nahi du eta horrekin batera bere burua hobeto ezagutu. Lagunen artean gatazkak egongo dira, gehien bat amodio kontuekin...      Protagonistak Marta izeneko adiskide bat gustuko du eta hau Marta bereganatzen saiatzen den bitartean, Dani izeneko beste lagun bat hauen bien artean sartu eta oztopo ugari jarriko ditu; Beltza izugarri haserraraziz. Konponduko al dira? Nor aukeratuko du Martak? Protagonistak bere burua hobeto ezagutuko du?      Ikaragarri gustatu zait lib

Egilea: Jasone Osoro Izenburua: Jara: Bikiak eta bikoteak Argitaletxea: Begiko Lehen argitaldia: 2018         Jarak bere txikitako maiteari, Urkori, musu bat ematea lortzen du, aldiz, Jara erabat nahastuta dago. Ez daki Urkorekiko zer sentitzen duen. Horrez gain bi anai-arreba berri iritsiko dira herrira, Xabat eta Nora, honek gehiago nahastuko ditu gauzak, Xabat lagun bat baino gehiago izango dela konturatuko da. Nor aukeratuko du Jarak? Urko edo Xabat?           Jara eta Ihintza, bere lagun mina, maitasunaren kontuetan adituak izango dira, aldiz, maitasunaren kontu hauek beraien artean tentsio apur bat sorraraziko du. Horrez gain, gurasoek Jarari berri txar bat emango diote, berri honek Jararen bizitza osoa aldatuko du. Jara, ordea, ez da berri txarrak edukiko dituen bakarra, Ihintzak ere berri txar bat edukiko baitu bere osasunarekin zerikusia edukiko duena. Zein izango ote dira Ihintzaren eta Jararen berriak? Nola bukatuko dute maitasunaren kontuekin? Zer gertatuko da Urko eta

AMAREN ESKUAK      Kaixo guztioi! Orain arte bezala, uda guztietan euskarazko liburu bat irakurtzen ibili gara, eta horren inguruko ohar kritikoa egin. Oraingoan ere egin dugu lan hori DBH-4ko ikasleok...  Beraz, hemen uzten dizuet nik udan irakurritako "amaren eskuak" liburuaren inguruko laburpentxo bat:  Idazlea : Karmele Jaio  Izenburua : Amaren eskuak  Argitaletxea : Elkar Ilustratzailea : Borja Goitia  Argitalpen data : Lehen argitaraldia 2006ko otsailean eta azkena, 2014ko azaroan.     Izenburuak dioen bezala, ama (Luisa) da liburuko protagonista.  Burua galduko du egun batetik bestera eta egoera hau, ez da bat ere erraza izango bere alaba Nerentzat; egunero joan beharko baita ospitalera, lan egiten duen erradakzioan arazoak izango ditu, bere bikote Lewisekiko harremanak ez dira une onenean egongo (bere lehengo bikote Karlosen inguruan ez du ezer jakingo Lewisek eta hau, herrira bueltatuko da Nerearekin hitz egiteko asmoz)… Beraz, izeko Doloresi deituko dio guztia konp

Kaixo Guztioi! Ni Maddi naiz, DBH4-ko ikasle bat. Gaur klasean gure Fisika eta kimikako irakasle Amaiak, gure gaia zinematika izango dela esan digu. Horregatik, gaian murgiltzea erabaki dut, eta niri gehien gustatzen zaidanarekin zerikusia duela ikusterakoan, topatutakoa blogean argitaratzea pentsatu dut. Lehenengo ikusi dutena, energia zinematikoaren definizioa izan da (Zinematika fisikaren adar bat da, zeinak objektuen higidura deskribatzen eta aztertzen baitu, higidura hori sorrarazi duten kausak kontuan izan gabe),  eta hau irakurtzerakoan zera pentsatu nuen: ez al du zinematikak gorputz baten mugimendua aztertzen? Orduan konturatu nintzen dantzak eta zinematikak zerikusi handia dutela. Izan ere dantzan mugimenduak, etengabe arindu eta bizkortzen dira: 

SOINUA BAINO 8 BIDER ARINAGO Autoen abiadauraz hitz egiten hari garenean, gutxi gora behera 150km/h abiadura, asko jota 200-250km/h abiadurak etortzen zaizkigu burura. Duela urte gutxi batzuk "Bugatti Chiron Super Sport 300+" autoak 490km/h abiadurara heldu zen. Baina Aire-Indar Iparramerikarrak 10.000 km/h abiadura gainditzen duen Kohete irristakorra asmatu dute. Kohete hau giza begirako ikus ezina da, abiadura dela eta, Azken batean soinua baino zortzi bider azkarrago mugitzen da. Ibilgailu hau igarotzean ikus dezakegun gauza bakarra argia da, honek argi kantitate handia isurtzen baitu. Kohetea mugiarazi zuten azken aldian 10.620km/h abiadurara iritsi zen.

 Zinematika, edo higidura, egunerokoan uste duguna baino gehiagotan ageri da; egia esan, egiten dugun guztian, zinematika dago. Esan dezagun, Juan, goizean itxartu egin dela, gosaldu, eta aireportura joan da hainiketan, berdandu doa eta. Gero, aireportuan, hegazkin bat hartu, eta beste herrialde batera bidaiatu du. Juanen egun honetan, milaka aldiz ageri izan da higidura, baina, hiru atal hauetan bereizi daiteke: Gosaltzerakoan; mugimenduak egin ditu eskuekin gosaria prestatzenko, eta gero, jateko (hozkailura joateko, esnea hartzeko, jateko). Gero, hainiketan joan da, hau da, desplazatu egin da. Eta bukatzeko, hegazkinean zioala. Hau dena egiteko, zientziako hainbat magnitude erabili ditu, baina gu, azelerazioa eta abiaduran fijatuko gara, izan ere, hauek dira higiduraren atalak.  Abiadura , bere gorputza edo beste gorbutz batzuk mugiarazi edo dezplazatu dituen eremua eta denboraren arteko erlazioari deritzo, eta azelerazioa , abiadura honen aldaketak eta denboraren arteko erlazi

Guztiok dakigunez, gaur egun hainbat ibilgailu desberdin erabiltzen ditugu leku batetik bestera joateko. Tresna oso eraginkor hauek, faktore desberdin askori esker abiadura jakin bat hartzen dute. Zinematika fisikaren adar bat da, beste hainbaten artean abiadura eta higidura lantzen duena. Argi dago, autopistetako radarrak honekin lotura zuzena dutela beraz... zer dira radarrak? zertarako balio dute? RADARRAK Errepideetan baimendutako abiadura baina arinago baldin bazoaz, makina hauek sumatu egiten dute eta inor konturatu barik argazki bat atera; bertan, matrikula zenbakia, data, abiadura zehatza... egonez. Irudi honi esker, izunak jartzea posible egiten da. Hona hemen radarren inguruko informazio baliagarri ugari (Nola aurkitu ditzakeen, motak...) :  Informazio iturriak: https://aldizkaria.elhuyar.eus/erreportajeak/automobil-radarra-errepide-zaindari/ 

Zinematika da gorputzen higitzean egiten duen ibilbideak deskribatzen du batez ere, eta, horretarako, bi magnitude fisikoz baliatzen da, azelerazioaz eta abiaduraz, bi magnitude horiek deskribatzen dute objektu baten kokagunea nola aldatzen den denboraren arabera.

Zinematikari buruz hitz egiterakoan hegazkinekin lotura egin dezakegu, izan ere bi gauzek abidura dutelako lotura. Urte hauetan hegazkinak asko erabiltzen ditugu gure egunerokotasunean bidaietarako gehien bat eta batzuetan hegazkinez bidaiak egitea aspergarria egiten zaigu, baina ez dakizuela zein den 2021 eko hegazkinik arinena?  Mundu honetan hainbat hegazkin mota daude baina arinena x-plane hegazkina da, hegazkin honek 16 kilometroko altuerara egiten du hegan eta 1500 kilometro orduko egin al ditu. Gaur egun Estatu Batuetakoak pentsatzen ari dira, hegazkin arin bat egitea, beraien helburua da munduko edozein lekutara joatea bakarrik 4 ordu pasatuta, hegazkin hori hegazkin supersoniko bat izango litzateke eta martzan ipini egingo zuten 2026-rako.

AZELERAZIOA ZINEMATEKAREN BARNETIK Zinematika fisikaren adar bat dela argi eta garbi dago, baina honen barne azelerazio ere dago, hau, magnitude bat da, abiadura-aldaketaren eta denboraren arteko zatiduraren bidez zehazten dena.  Azelerazioa bizitzako edo gure egunerokotasunean egiten ditugun hainbat jardueratan ikus ditzakegu, kotxeetan, trafiko seinaleetan, errepidean zehazki, hainbat kiroletan, etab. Hona hemen adibide batzuk eta horietako adibide bat telebistan agertzen da astero eta azelerazioa erabiltzen da: azelerazioa moto gp

Abiadura, desplazamendua, distantzia, grafikoak... Zeren inguruan hitz egiten ari gara?     Zinematika da hasieran aipatutako galderaren erantzuna, baina ba al dakizue zer kasutan azaltzen den kontzeptu hau? Bada, ibiltzerako orduan, CD bat erreproduzitzerako orduan, saskibaloiko pilota bat jaurtitzen dugunean, planetan eguzkiaren inguruan orbitatzean... Beraz, grabitateak ere adibidez, zerikusi handia du gai honekin.     Hau aipatuta, adibide ezin hobea da eskaladako abiadura (speed) modalitatea. 15 metroko pareta baten inguruan ari gara hitz egiten, non bi bide berdin dauden eta azkarren igotzen denak irabazten du. Horretarako, oso garrantzitsua da koordinazio asko izatea paretan ahalik eta azkarren mugitu ahal izateko eta puntu batetik bestera segundu gutxitan desplazatu ahal izateko.    Hobeto uler dezazuen, hemen uzten dizkizuet adibide pare bat:  Bideoa

 Zinematika fisikaren atal askotariko beste atal bat da, horrez gain, gorputzek higitzean egiten duten ibilbidea deskribatzen du. Guzti hau egiteko bi magnitude fisiko erabiltzen ditu, azelerazioa eta abiadura .  Formula 1 ean, zinematika lasterketa osoan ikus daiteke, adibidez azelerazioan, parte hartzen du, izan ere, kotxe horiek aurrera joateko lehenik eta behin azelerazio bat sortzen dute, eta ondoren abiadura desberdinetara heldu daitezke. Askotan, kolpeak daudenean,  G indarrak  parte hartzen dute, adibidez Grosjean pilotuak, abiadura handi batera joatean, eta kolpe handi bat izatean, 53G ko indarra jasan zuen, hau da, bere gorputzaren pisua 53 aldiz jasan zuen.

 Zinematikaren inguruan hitz egten ari garenean, abiadura da burura etortzen zaigun lehenengo hitzetako bat, beraz oraingo honetan munduko kotxerik arinenaren inguruan apur bat ikertu ondoren, ondorio hauetara iritzi naiz. Goazen ikustera! Munduko kotxerik arinena " H ennessey Venom F5 " da. Honako kotxe hau: Kotxe honek  435 km/h abiadura hartzen du. Honek esan nahi du, abiadura konstante batean 435km egingo dituela ordu batean.  Modelo honetako 24 kotxe besterik ez dira egin mundu osoan. Ziur nago bere kostuaren inguruko galderak egiten ari zaretela. Kotxe honek, 2.1milioi dolar balio ditu, beste modu batera esanda,  1.75 milioi euro. Hona hemen abiadura hau hobeto ulertzeko bideo bat:  https://www.youtube.com/watch?v=MjfBG87EbCM&t=42s Informazio iturriak: https://www.youtube.com/watch?v=MjfBG87EbCM&t=42s https://carbuzz.com/cars/hennessey/venom-f5 https://eu.wikipedia.org/wiki/Zinematika

200 pertsonak modu jarraituan irakurriko dute ostegunean, Bilbon, inoiz euskaraz argitaratutako lehen liburua, Bernat Etxepare baxenabartarraren "Linguae Vasconum Primitiae" (1545), txandaka eta ahoz gora, gutxi gorabehera sei orduz, Klasikoen Irakurraldiaren edizio berri batean.   08:00etan, Xabier Amuriza bertsolari eta idazleak abiatuko du ekitaldia Arriaga antzokian, Etxepareren klasikoaren lehen lerroak irakurriz. Hain zuzen ere, Amurizak berak ekarri du liburua.  Amurizaren lekukoa hainbat sektoretako 200 lagunek hartuko dute jarraian, 14:00ak arte "Linguae Vasconum Primitiae" irakurtzen bukatzeko. Mariasun Landa idazlea , pasadan urteko irakurraldian. Informazio iturria: Eitb.eus

Arabako binakako bertsolari txapelketa Maiatzak 22an, arratsaldeko 17:30ean, Arabako binakako bertsolari txapelketaren finala jokatu zen.  Final honetan, hiru bikote egon ziren; hain zuzen, Iñaki Viñaspre-Unai Anda, Martin Abarrategi-Manex Agirre eta Manuel Bendala-Oihane Perea. Bertsolari elkarteak dioenaren arabera, hiru bikoteetako kide bat Arabako Bertsolari Txapelketako azken hiru edizioetako txapelduna izan da, eta beste kidea, lehiatuko den lehen finalean dago.  Maiatzaren 17an hasi zen txapelketako bidea, bederatzi bikote lehiatu ziren bertan, gero, finalaurrekoan sei bikote ibili ziren lehian, eta finalera, lehen ahipatutakoak heldu dira.  1984an izan zen txapelketa honetako lehen edizioa, eta dagoeneko, 37 lehiatu dira.  Informazio iturria: eitb.eus  Bi hitzak:     Heren: Zerbaiten hiru zati berdin     Herren: Hanka edo zangoetariko batean gaitzen bat duena. Sin.: Koxu.

 Kaixo guztioi,  Euskarako unitate honetan, narrazioa izan dugu langai. Hori dela eta, talde bakoitzak ipuin luze bat sortu behar izan dugu eta horien guztien bilduma aurkezten dizuegu jarraian. Animatu irakurtzera!

  Badator "Google koinatua"! Joxe Rojak digi aditua, googleren arduradunekin etorkizuneko googlea prestatzen ari da. Etorkizuneko google horrek tablet bat edukiko du, tablet fin batean idatzi eta nahi duzuna idatzitza errekonozitu egiten du eta ordenagailu edo mugikorrera pasatzen dizu zuk ipinitakoa, baina interesgarriena da, 46 hizkuntzatik euskara dela horietako bat. Baita ere liburuak errekonozitu egiten ditu euskaraz eta dokumentuetan zerbait azpimarratu nahi baduzu tablet horretan marraztuta dokumentuan azpimarratu geratzen da. Informazio iruttia: eitb.eus Bi hitzak HEGO: Hego Amerika HEGO: Hegoa

   Aurreko urteko ekainean, lau hamarkada eta gero, EGAko froga bere amaierara iritsi zela erabaki zutenez, C1 maila eskuratzeko azterketa, HABE-a izango da hemendik aurrera. Maiatzaren 5ean hasi ziren euskara maila egiaztatzeko HABE azterketak, eta ia 17.000 lagunek egin zituzten probak asteazkenetik larunbatera arte. Gehienek, 10.000 inguruk, Barakaldoko BEC-en egin zuten azterketa eta idazmena eta irakurmena ziren kontuan hartuko zituzten irizpideak. Hala ere, jendea gehien harritu duen datuetariko bat, hurrengoa izan da: frogak Gipuzkoan eta Araban egiteaz gainera, Madril zein Bartzelonako euskal etxeetan ere egingo dira, izan ere, lan egiteko beharrezkoak dira jende askorentzat.    Bukatzeko oso argi utzi nahi izan dute, EGA-ko titulua dutenek, ez dutela azterketa hau berriro egin behar izango; hau ere baliagarria da (honako hau, pixka bat errazagoa izango dela esaten dute, 65 galderako testa kendu egin dute eta). Informazio-iturria: eitb.eus 

Aurten, ospatu ezin izan denez, AEKk 80 ekitaldi prestatu ditu Euskal Herri osoan, Korrikak utzitako hutsunea betetzeko. Ekitaldi nagusia Iruñean egin da “Bultza euskaltegiak, bultza euskara!” lelopean. Euskalduntze mugimendua goraipatzeko, lekukoa atera da plazara.   Korrika euskararen aldeko ekimenik handiena urtebete atzeratu da covid-19aren ondorioz. Korrika, datorren urtean, 2022ko martxoaren 30etik apirilaren 10era ospatuko da Euskal herrian. Pandemiak euskararen irakaskuntza eta erabilera astindu ditu eta Korrika atzeratzeak zuloa eragin du AEKren aurrekontuetan. Bultzada eman nahian egin dira aurtengo ekitaldiak eta datorren urtekoa prestatzeko diru bilketa egiteko.  BI HITZAK:  ltze: Metalezko pieza mehe eta luzea, mutur batean punta zorrotza eta bestean burua duena.  Hiltze: desagertzea, heriotza.  Egilea : Iker Muxika Agirre 

Ainhoa Azkue: “Twitch plataforma ez dago euskaraz hizkuntza ofizial moduan” Duela gutxi Eztabaida programan Ainhoa Azkue agertu da programan sare sozialetan euskara ez delako erabiltzen. Ainhoa streamerra den neska da eta berak egunero egiten duena azaltzen du, hau da, euskara sare sozialetan handitu. Euskara ez da erabiltzen sare sozialetan eta berak pentsatzen du euskara sare sozialetan erabiltzea garrantsitzua dela. Ainhoaren helburua jendeak euskara sare sozialetan erabiltzea da, euskarako komunitate bati helarazten dio eta euskarako edukia ematen du. Lan hori ez du berak bakarrik egiten, bere lagunek laguntzen diote euskal edukiarekin. Informazio iturria: Bideoa

 

 Kaixo,  hau da nik prestatutako zientzia txokorako bideoa, fibonacciren segidari buruzkoa:

Ander Herranz euskara irakasleak Adizkinator aplikazioa sortu du. Bideoan dioen bezala, bere ikasleen bitartez aplikazio hau sortzearen beharra ikusi zuen eta, nahiz eta, miraririk egiten ez dituela adierazi, nolabaiteko laguntza ematen duela azaldu du. Honekin batera, Biba Zuek! telesailaren baitan euskal aditzak eratzerako orduan dauden mitoen, aplikazioa sortzerako orduan izandako zailtasun eta lan guztiaren , baita aplikazioaren funtzionamendu edo erabileraren inguruan ere mintzatu da. Aditz trinkoak eta laguntzaileak daude bere datubasean, eta behin forma bat bilatuta, emaitza alokutiboak (hika) eta ez alokutiboa ematen dizkizu, beraz, aditzak jokatzeko eta bilatzeko tresnatzat defini ditzakegu. Erabili nahi izanez gero, App Storen dago eskuragarri. https://www.eitb.eus/eu/telebista/programak/biba-zuek/bideoak/osoa/7903143/bideoa-adizkinator-euskarazko-aditzak-jokatu-eta-bilatzeko-aplikazioa/ Informazio-iturria: eitb.eus

 Zientzia txokoa: Hemen duzu fibonacciren segidari buruzko bideoa:

 Kaixo, Hona hemen gai honekin ikerketa egin ondorengo bideoa ! Eskerrik asko